გასულ წელს, სენაკმა, დასავლეთ საქართველოს მთავარმა სატრანსპორტო კვანძმა, რომელიც მაგისტრალებს ერთმანეთს აერთიანებს, 150 წლის იუბილე აღნიშნა. საბჭოთა კავშირის დროს აქ რუსულენოვანი მოსახლეობის მნიშვნელოვანი ნაწილი ცხოვრობდა, თუმცა დროთა განმავლობაში მათი რიცხვი მნიშვნელოვნად შემცირდა. "КП в Грузии"-ს კორესპონდენტმა სამეგრელო-ზემო სვანეთის რეგიონის ეს ეკონომიკური და კომერციული ცენტრი მოინახულა.

თბილისიდან სენაკამდე მგზავრობას მანქანით ოთხი საათი და მატარებლით ხუთი საათი სჭირდება. ნოემბერი უჩვეულოდ თბილი იყო, ქუჩები გადატვირთული იყო, პარკები კი - ნამდვილი მწვანე ოაზისები - სავსე. 2021 წლის მონაცემებით, სენაკის მოსახლეობა 34,300 ადამიანს შეადგენდა. სწორედ აქ მდებარეობს ნოქალაქევის ციხესიმაგრე, განსაცვიფრებელი ხედებით, ასევე შხეფისა და მენჯის ციხესიმაგრეები. სენაკი საოცარი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლებით, მდიდარი ისტორიითა და თეატრით გამორჩეული ქალაქია. ქვეყნის პირველი საგანმანათლებლო დაწესებულებები აქ გაიხსნა, რომელთაგან ერთ-ერთს მომავალი ლიტერატურული კლასიკოსი კონსტანტინე გამსახურდია სწავლობდა. არნოლდ ჩიქობავა, ჟიული შარტავა, საბჭოთა კავშირის გმირი მფრინავი ალექსანდრე წურწუმია და მრავალი სხვა ასევე სენაკის მკვიდრნი იყვნენ. აღსანიშნავია, რომ ქალაქის ცენტრში რუსული ენა ისმის. აქ დღემდე ფუნქციონირებს სკოლა რუსული განყოფილებით, სადაც 1000-ზე მეტი მოსწავლე სწავლობს 1-დან 12 კლასამდე. მაცხოვრებლები აღნიშნავენ, რომ რუსული განყოფილების მოსწავლეები ძირითადად ქართველები არიან. სხვათა შორის, ალექსანდრე პუშკინისადმი მიძღვნილი Georgiapress-ის საერთაშორისო ლიტერატურული ვიდეო კონკურსის „მე აქ ვარ“ წლევანდელი გამარჯვებული 13 წლის ნიკიტა სიორდია იყო, ადგილობრივი სკოლის მოსწავლე. ის არა მხოლოდ მგზნებარე პოეტია, არამედ წარმატებული სპორტსმენიც. ნიკიტა ასევე მიიწვიეს სენაკში რუსული დიასპორის შეხვედრაზე, რომელიც ორგანიზებული იყო იურისტისა და საზოგადო მოღვაწის ლარისა აგაბალაევას მიერ ნინოწმინდის ქუჩაზე მდებარე პოპულარულ კაფე „აპეტიტოში“. სუფრას ორივე ერის ეროვნული კერძები ამშვენებდა: ხინკალი და პელმენი, ხაჭაპური და ბლინი. მონაწილეებმა საკუთარი ცხოვრებისეული ისტორიები გააზიარეს, თუ როგორ ერთიანდება სხვადასხვა კულტურა და ტრადიციები ერთიანობის ქვეშ და როგორ აერთიანებს და ქმნის ერთიანობას შერეულ ქორწინებებში განსხვავებები.

ლუდმილა ვადაკარია საქართველოში ბელორუსიიდან მრავალი წლის წინ ჩამოვიდა. „მე რუსეთში, სვერდლოვსკში დავიბადე და ბავშვობაში ბელორუსში ჩამოვიყვანე. ჩემი დეიდა, დედაჩემის და, სენაკში ცხოვრობდა და მე-11 კლასის დამთავრების შემდეგ მას ვესტუმრე, სადაც ჩემი მომავალი ქმარი, იურა გავიცანი. ქართული ენა იდეალურად არ ვიცი, მაგრამ ამან არანაირი პრობლემა არ შეუქმნა. რეგიონში რუსები დიდად არ დარჩენილა და ვცდილობთ ერთად ვიყოთ“.

ანტონინა შერბაკოვა-სიორდია, წარმოშობით ვორონეჟიდან, საქართველოში 1974 წელს ჩამოვიდა. ის ქართველზე დაქორწინდა და სენაკში დასახლდა. ის განმარტავს, რომ ქვეყანაში რუსოფობიას არასდროს შეხვედრია. მას ოთხი შვილი ჰყავს და ოჯახი ორენოვანია. „შევეჩვიე; აქ ყველაფერი მომწონს. ქართველები არასდროს გვავიწროებდნენ. პატივს გცემენ“, - ამბობს ანტონინა ფიოდოროვნა და აღნიშნავს, რომ მას ყოველთვის შეუძლია ლარისა აგაბალაევას მიმართოს სცვადასხვა საკითხში მხარდაჭერისთვის:

„ლარისას დიდი ხანია ვიცნობთ. რასაც არ უნდა ვთხოვოთ, ის არასდროს ამბობს უარს. მისი საზოგადოებრივი საქმიანობა შერწყმული იყო მთავრობაში, განათლებასა და პოლიტიკაში მუშაობასთან. სხვათა შორის, ის მრავალი წლის განმავლობაში მუშაობდა თავდაცვის სამინისტროში - სსრკ-ის შეიარაღებულ ძალებში“. მედეა წირღვავამ ჩვენთან საუბრისას აღნიშნა, რომ პირადად იცის აგაბალაევას თავდაუზოგავი მხარდაჭერის შესახებ თანამემამულეების მიმართ:

„ლარისას რამდენიმე ათწლეულია ვიცნობ. მას იურიდიული განათლება აქვს. ყოველთვის აღფრთოვანებული ვიყავი მისი პროფესიული და მიწიერი აზროვნებით, გამჭრიახობით - ის სამხედრო ოჯახიდანაა, რამაც ასევე შეუწყო ხელი მის ინტელექტუალურ განვითარებას. მას გამორჩეული ლიდერული თვისებები აქვს. მისთვის უპირველეს ყოვლისა გულწრფელობა, მოყვასის სიყვარული, ერთგულება და დახმარება გაჭირვებულთათვის - როგორც ფიზიკური, მორალური, ასევე მატერიალური. უამრავი მაგალითის მოყვანა შემიძლია. ომის მსხვერპლთა კომისიაში მონაწილეობისას, ის აქტიურად იცავდა მსხვერპლთა ინტერესებს და რეალურ და იურიდიულ კომპენსაციას. 2012 წელს სრულიად უდანაშაულო, ძალიან პატიოსანი ახალგაზრდა რუსი მამაკაცი უკანონოდ დაადანაშაულეს იარაღის ფლობაში. ის ჩემი მეზობელი იყო და ახალი წლისთვის ბაღვაში ორი დღით ჩამოვიდა. ლარისას ვთხოვე, დაეცვა მისი ინტერესები და მახსოვს მისი თავდაუზოგავი შრომა ამ მხრივ. დაზარალებულის ოჯახი ძალიან ღარიბი იყო და ჩვენმა მეგობრებმა შეაგროვეს თანხა ლარისას თბილისში გასაგზავნად. მან მიმართა პარლამენტს, ადამიანის უფლებათა კომიტეტს, გენერალურ პროკურორს...“ უწყება, შინაგან საქმეთა სამინისტრო და სახალხო დამცველი. დაბრუნების შემდეგ ლარისამ 200 ლარიდან დაუხარჯავი 100 ლარი დააბრუნა, რამაც კიდევ ერთხელ გაგვაოცა.

ინეზა ბაღათურია ასევე ამბობს, რომ რუსულენოვან მოსახლეობას აგაბალაევას სახით დიდი მეგობარი ჰყავს, რომელიც დახმარებას უწევს, მათ შორის იურიდიულ საკითხებში: „ლარისას სენაკში დიდ პატივს სცემენ. ის საკუთარ საქმეებს გვერდზე ტოვებს და სხვების პრობლემებს უმკლავდება. თანამემამულეებს ყოველთვის შეუძლიათ მასზე დაყრდნობა. ლარისა სასამართლოში ჩემთან ერთად იყო და საქმის მოგებაშიც დამეხმარა“.

გასეირნება სენაკში

აგაბალაევა დაგვთანხმდა, სენაკში ჩვენი გიდი ყოფილიყო. საინტერესოა, რომ ქალაქის სახელი რუსულად „საკანს“ ნიშნავს. 

ძველად „სენაკი“ ასევე ნიშნავდა პატარა სოფლის ეკლესიას, სადაც ბერი ან მღვდელი რელიგიურ რიტუალებს ასრულებდა. ქალაქში სეირნობისას აკაკი ხორავას სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრის მოპირდაპირე მხარეს აღმოვჩნდით. ქალაქის თეატრალურ ცხოვრებას დიდი ტრადიცია აქვს. 1918 წელს, შენობაში, სადაც ამჟამად სასტუმრო „ეგრისი“ მდებარეობს, სანიკიძეების ძმებმა ააშენეს სამსართულიანი სასტუმრო თეატრის სცენითა და აუდიტორიით. იმავე წელს იქ დაიდგა სპექტაკლი „ღალატი“, რომლის მთავარ როლსაც ახალგაზრდა აკაკი ხორავა ასრულებდა და მაყურებელი მოხიბლა. 1938 წელს მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება მუშათა კლუბის შენობაში (ახლანდელი აკაკი ხორავას თეატრი) კოლმეურნეობის თეატრის შექმნის შესახებ. 1949 წელს სენაკის თეატრი ლიკვიდირებული იქნა. სახელმწიფო თეატრის დახურვის შემდეგ, რაიონული კულტურის სახლში კიდევ ერთი დრამატული დასი შეიქმნა, რომელიც 1959 წლამდე არსებობდა. 1959 წლიდან 1990 წლამდე სახალხო თეატრი ფუნქციონირებდა. 40 წლის შემდეგ, 1990 წელს, სენაკში სახელმწიფო თეატრი აღდგა. დავით ხინიკიძე გახდა მისი პირველი დირექტორი და მხატვრული ხელმძღვანელი, ხოლო დამსახურებული მხატვარი ვ. სალაკია - დირექტორი.

აღსანიშნავია, რომ აღდგენილი სამედიცინო ცენტრი მალე სენაკის მაცხოვრებლებისთვის განახლებული სახით წარსდგება. საქართველოს ჯანდაცვის მინისტრმა მიხეილ სარჯველაძემ და სენაკის მუნიციპალიტეტის მერმა ვახტანგ გადელიამ ცოტა ხნის წინ სენაკში სამშობიარო სახლის რეკონსტრუქციის მიმდინარეობა დაათვალიერეს. პროექტის ფარგლებში, ადგილობრივი ბიუჯეტის სახსრებით, სამშობიარო სახლის შენობა მთლიანად გარემონტდა და გაუმჯობესდა, ხოლო სამედიცინო პერსონალისთვის ღირსეული სამუშაო პირობები შეიქმნა. მიმდინარეობს დაწესებულების თანამედროვე სამედიცინო აღჭურვილობით აღჭურვის გეგმები. ამ პროექტის წყალობით, ქალაქში შენარჩუნებულია ტრადიციებისა და ისტორიის მქონე სამშობიარო სახლი.

სენაკის მაცხოვრებლები ასევე ამაყობენ 840 წლის სიკომორის ხით, რომლის სიცოცხლის ხანგრძლივობა ცოტა ხნის წინ დასრულდა, როდესაც ხე თითქმის 100 წლის სიმძიმის ქვეშ დაეცა. გამოჩენილი ქართველი მწერალი კონსტანტინე გამსახურდია ბავშვობის მემუარებში აქებს ჭადარს და ყვება, თუ როგორ დაიმალნენ ერთ ღამეს ის და მისი ძმა მის ჩამოშვებული ტოტების ქვეშ. ზოგიერთმა მაცხოვრებელმა თქვა: „ახლა ახალი ხის დარგვის დროა“, ზოგი კი თვლის, რომ ძველი ჭადრის ხეც კი შეიძლება ამოიზარდოს.